دومین دوره از سلسله نشست های آرمان شهر با موضوع "از عقلانیت تا آرمانشهر"، به میزبانی معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه الزهرا(س) از 6 الی11 شهریور در حال برگزار است.
دومین جلسه از این دوره سلسله با موضوع "واقع گرایی سیاسی" با حضور دانشجویان، اساتید و با سخنرانی دکتر محمدعلی فتح الهی عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در روز یکشنبه 7 شهریورماه 1400 در ساعت 17:30 آغاز شد.
دکتر محمدعلی فتح الهی مباحث خود در باب واقع‌گرایی سیاسی را این‌گونه آغاز کرد که حرکت از عقلانیت به سمت آرمانشهر، هم می‌تواند واقع‌بینانه باشد و هم متوهمانه. توجه نکردن به این دو، مشکلات موجود را برای ما لاینحل نشان خواهد داد.
وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که در این جلسه قرار است به سؤالات زیر پاسخ داده شود:
• آیا می‌توان عقل را مستقل و دارای قدرت لایتناهی دانست؟
• آیا عقل مستقلی که در اختیار همه افراد بشر است عقل محاسباتی است؟
• آیا باید عقل را در رسیدن به جامعه آرمانی ناکارامد دانست؟
فلسفه غرب می‌گوید: عقل، محاسباتی به‌طور مساوی در اختیار همه افراد بشری قرار دارد اما رسیدن به آرمانشهر تنها برای عده خاصی همچون نخبگان دست یافتنی است.
در پاسخ باید گفت: عقلی که به‌طور مساوی در اختیار همگان قرار دارد، عقل اجتماعی است نه محاسباتی و همین عقل اجتماعی یکی از شروط رسیدن به آرمان شهر. پس می‌توان برای تحقق یک جامعه آرمانی از طریق عقل، دو شرط برای آن در نظر گرفت:
1-توجه به وضع عمومی شدن عقل
2-عقل را تحت سلطه‌ی قدرت قاهره الهی دانستن
فتح الهی تاکید کرد هر گاه یکی از این دو مورد محقق نشود نمی‌توان پذیرفت که عقل مستقلا می‌تواند ما را به یک جامعه آرمانی سوق دهد. حتی با همین موارد می‌توان ناکارامدی عقل را زیر سوال برد.
هرگاه در یک جامعه علم و پیشرفت را مشاهده کنیم نشان از ظهور عقلانیت در آن جامعه دارد. انقلاب اسلامی نمونه بارزی از تجسم عقلانیت در جامعه و زندگی مردم است چرا که قیام مردم برای رسیدن به جامعه آرمانی نشان از تحقق عقلانیت واقعی دارد.
نکته مهم دیگری که وی اظهار داشت این بود که ما باید در مورد عقل، واقع‌بینی به خرج دهیم و بپذیریم که برای رسیدن به آرمانشهر، تعبیه شدن آرمانشهر در گذشته انسانی و تعریف شدن جامعه‌ای آرمانی در آینده بسیار حائز اهمیت است.
پس با توجه به این مطالب می‌توان نتیجه گرفت که عقلانیت ضمن شروطی که برای آن ذکر شد می‌تواند مهم‌ترین ابزار برای رسیدن به آرمانشهر باشد.
فتح‌الهی در پایان جلسه مطالب خود را این‌گونه جمع‌بندی نمودند که اسلام برای رسیدن بشر به یک جامعه آرمانی، راه تدین انبیاء و راه بشری را یکی تلقی می‌کند و آن دو را جدای از هم نمی‌داند ولی برخی، آن دو را از هم جدا می‌دانند. همچنین باید توجه داشت که واقع‌گرایی ملازم با خوش‌بینی است بر خلاف نظر برخی که معتقد هستند واقع‌گرایی همواره با بدبینی همراه است پس ما باید تاریخ ائمه را درک و نسبت خود با آن را درک کنیم. فلسفه اسلامی نمونه‌ای از واقعه گرایی است که همراه با خوش‌بینی می‌باشد پس اگر انسان دچار بدبینی شود می‌توان گفت از واقع‌گرایی فاصله گرفته‌است.
جلسه با پاسخ گویی به پرسش‌های حاضرین در ساعت 19 به پایان رسید.
یادآوری می شود این نشست ها تا پایان هفته ادامه خواهد داشت و از ابعاد علمی دیگر بدان پرداخته می شود.
عموم علاقمندان می توانند از طریق پیوندهای زیر در جلسه شرکت نمایند:
https://www.aparat.com/AlzahraUniversity
به شرکت کنندگان در جلسه گواهی نامه اعطا می شود.
